Article
In september 2021, bepaalde het gerechtshof in Den Haag dat op de Nederlandse luchthavens op basis van etniciteit mensen gecheckt mogen worden, waarmee het idee dat Nederlander zijn gerelateerd is aan wit zijn bevestigd wordt. Voor Zeyneb was dit het startpunt van het nadenken over een institutioneel dilemma – waarvan de oplossing niet eenzijdig is. Als Actie Project heeft Zeyneb de podcast ‘Framing’ ontwikkeld. In eerdere afleveringen sprak Zeyneb met Alison Fischer over de impact van ons koloniale verleden en met Merel Hendrickx over etnisch profileren. Aflevering 3 van de audiodocumentaire Framing is speciaal gecreëerd voor de Dag tegen Racisme. In deze derde aflevering spreekt Zeyneb over het eerste Nederlandse coalitieakkoord dat het bestaan van ingebakken vormen van racisme en discriminatie erkent. Deze audiodocumentaire is een initiatief om institutioneel racisme beter te begrijpen.
Om institutioneel racisme te begrijpen moet je je ten diepste realiseren hoe centraal de geschiedenis van racisme is
De erkenning van institutioneel racisme
Nederland heeft voor het eerst een coalitieakkoord dat het bestaan van ingebakken vormen van racisme en discriminatie erkent. Bij institutioneel racisme gaat het niet meer over de individu. Het opzettelijke en intentionele karakter van klassieke racisme verdwijnt meer naar de achtergrond en ook worden gedragingen die voortkomen uit het onbewuste onder het begrip geschaard. Hierbij horen bewuste en onbewuste gedragingen, omgangsvormen, tradities en handelwijzen. Deze kunnen leiden tot systematische uitsluiting en achterstelling van groepen mensen op basis van hun etniciteit, huidskleur of religie. Dat geldt ook voor de overheid.
Zeyneb benadrukt dat om institutioneel racisme te kunnen begrijpen, je je ten diepste moet realiseren hoe centraal de geschiedenis van racisme is. Daarbij hoort dat iedere ambtenaar zich bewust is van de onderliggende vooroordelen en onwetendheid. Institutioneel racisme is verbonden aan het koloniale verleden. We zien een bewuste en onbewuste doorwerking van deze geschiedenis vandaag terug, waarbij uitsluiting ingebakken zit in de cultuur van een instituut.
Institutionele oplossingen voor een institutioneel probleem
AI
Daarnaast heeft de inzet van Artificial Intelligence (AI), binnen de overheid gevolgen voor de rechtstaat. Met name als wordt geëxperimenteerd met halfbewuste algoritmes bij uitvoeringsorganisaties. Dit gaat met gepaard met risico’s voor mensenrechtenbescherming en een gebrek aan democratische controle. AI en het gebruik van algoritmes is niet een doel op zich, maar een middel. Het is een rationaliseringslag. Daarin kunnen we beleid transparanter en controleerbaarder maken, menselijke biases en onbewuste discriminatie wegnemen en de toepassing van regels consistent maken. Dat betekent dat mensgerichte AI een oplossing kan zijn voor dit institutioneel dilemma.
Aflevering 3: Institutionele oplossingen voor een institutioneel probleem
Nu de overheid institutioneel racisme heeft erkend, moeten zij stappen ondernemen om het aan te pakken. Wat staat de overheid te doen? En wat is de rol van het College voor de Rechten van de Mens? In aflevering 3 van ‘Framing’ neemt Zeyneb Kasmi; jurist en adviseur kennis jullie mee in het gesprek met Guido Terpstra; beleidsadviseur bij het College voor de Rechten van de Mens. Het College voor de Rechten van de Mens heeft de belangrijke taak om mensenrechten onder aandacht te brengen en te houden bij alle Nederlanders. Het College beschermt, belicht en bevordert de mensenrechten in Nederland.
“We leven in democratie en dat betekent dat we als burger een zelfcorrigerend vermogen hebben als er onrecht plaatsvindt. Dit is mijn steentje.” – Zeyneb Kasmi
Geïnspireerd door Alison Fischer legt Zeyneb uit dat: “Historical context is often left out of the conversation which leads to an inadequate picture. If we make space for the full picture about who built the Netherlands and how then we make room for the definition of who is Dutch bigger. That is a lot more rich. To live in a country who recognises its multiple origins and its multiple contributions of what got us to this place. Within that we incorporate the good and the bad which is a lot more human and honest.”
De audiodocumentaire ‘Framing’ is te beluisteren via Spotify.
